Dünya Sağlık Örgütü’ne göre uyuşturucu “sağlık nedenleriyle alınanların dışında, yaşayan organizmaya alındığında, organizmanın bir ya da birden çok işlevini değiştirebilen herhangi bir uyuşturucu maddedir”. 

Bağımlılık yapabilen tüm uyuşturucu maddeler için uyuşturucu tanımını kullanmak aslında yanlıştır. Bu tanımlama ile uyarıcı bazı uyuşturucu maddeler bu kapsam dışında gibi bir izlenim doğmaktadır. Halbuki uyarıcı uyuşturucu maddeler de uyuşturucu maddeler gibi bağımlılık  yapıcı uyuşturucu maddelerdir. Bu nedenle bu kavram içinde tüm bağımlılık yapıcı uyuşturucu maddeleri değerlendirmek doğru olacaktır.

Bir tanımlama yapmak gerekirse; uyuşturucu maddeler, bedene girdiklerinde ruhsal, davranışsal ve bedensel değişikliklere neden olup, bağımlılık yapabilen kimyasal uyuşturucu maddelerdir.

Bu uyuşturucu maddeler, doğal olabilir, sentetik olabilir, yasal olabilir ya da yasal olmayabilir.

Yukarıda yeralan uyuşturucu maddelerin bir kısmı doğal uyuşturucu maddelerdir. Örneğin morfin, kokain, esrar doğada bulunan uyuşturucu maddelerdir. Bu uyuşturucu maddeler bazı işlemlerden geçirilerek yeni başka uyuşturucu maddeler elde edilmektedir. Buna örnek olarak eroin verilebilir. Kimi uyuşturucu maddeler ise tamamen laboratuarlarda üretilir. Buna örnek olarak ise ecstasy vb verilebilir.

Bağımlılık yapıcı uyuşturucu maddelerin hepsi yasal olmayan uyuşturucu maddeler değildir. Bunların bir kısmı yasal olarak eczanelerde bulunabilen, hekim tarafından reçete edilen ilaçlardır. Bunlar halen tıpta ilaç olarak kullanılmaktadır. Hekim tavsiyesi ile, belli doz ve sürelerde kullanıldığı taktirde bağımlılık yapma olasılıkları düşüktür. Ancak bu ilaçlar kontrol dışı, uzun süreli ve yüksek dozlarda kullanıldığı taktirde bağımlılık oluşturur. Bu nedenle bu tür ilaçların kontrolüne ilişkin çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır.